Vũ Thành An là một trong những nhạc sĩ nổi bật của miền Nam Việt Nam thời kỳ 1954 - 1975. Ông sinh năm 1943 tại Hải Hậu, Nam Định. Ông là đại diện tiêu biểu cho một thế hệ cầm bút viết tình ca bằng những đứt đoạn con tim, ngang trái và day dứt khôn nguôi.
Nhắc đến ông, người ta lại nhớ đến những bài nhạc nổi tiếng với tên gọi là “Bài Không Tên”.
Lý giải cho điều đó, trong một bài phỏng vấn, ông đã nói rằng “có hai lý do, mình muốn làm gì khác lạ cho người ta chú ý. Người ta đặt tên mình đặt không tên. Đó là kiểu của mình.
Lý do thứ hai nữa là ông Trịnh Công Sơn có người yêu của ông tên là Diễm, ổng viết ra bài Diễm Xưa. Người yêu của mình, mình không muốn cho ai biết người yêu mình là ai cả. Nếu người nào tìm hiểu sâu, hay người thân của mình thì biết thôi còn đại đa số mình không cho biết vì mình muốn giữ mối tình nó đẹp.
Những người yêu của mình bây giờ chụp hình là những bà cụ rồi. Thôi bây giờ để cho người ta tưởng tượng tới một người yêu, một thiếu nữ nào mơ mộng duyên dáng, tà áo dài lả lướt để thế hệ nào cũng nghĩ như vậy thì hay hơn”
Những bài hát đó được đánh số thứ tự từ 1 cho đến tận bây giờ đã có hơn một trăm bài. Những con số đó khiến cho người ta mặc định rằng thứ tự ra đời của các bài hát cũng được sắp xếp theo thứ tự như thế. Nhưng sự thực lại hoàn toàn khác, chúng ta nói đến 10 bài không tên nổi tiếng nhất của ông, thì Bài Không Tên Số 1 tưởng được sáng tác đầu tiên thì gần như lại là bài cuối cùng trong số đó.
Đúng ra, phần nhạc của bài số 1 (cùng với vài số 2 và số 8) được ông sáng tác trước tiên, từ những năm mà ông còn là một học sinh trung học. Nhưng theo ông lý giải là vì lúc đó ông cảm thấy mình chưa đủ khả năng để viết lời hay. Cho đến tận sau này, khi có nhu cầu in ra một tập nhạc 10 bài (vào năm 1970) thì ông mới hoàn thành phần lời cho Bài Không Tên Số 1 (cùng với nó còn có Bài Không Tên Số 9).
-1664982421.png)
Nhạc sĩ Vũ Thành An
Hai bài hát được hoàn thành sau cùng trong loạt 10 bài hát không tên nổi tiếng này có lẽ là hai bài hát ít được biết đến hơn các bài kia, nhưng chúng đều có những nét nhạc rất lạ và gần như tách biệt với các bài khác. Lúc vừa mới ra mắt tập nhạc, các bài kia đều rất nổi tiếng, riêng hai bài số 1 và số 9 lại “chìm” xuống hẳn. Điều đó khiến cho tác giả khá buồn và ông nghĩ rằng có lẽ rồi sẽ không còn ai nhớ đến chúng nữa,
Nhưng thời gian trôi đi, hơn 10 năm sau đó chúng đã được hát lại từ bên kia đại dương (tại hải ngoại), và cho đến tận bây giờ, dù vẫn không nổi tiếng bằng những bài còn lại trong tập nhạc đó nhưng khán giả yêu nhạc vẫn không bao giờ lãng quên đi Bài Không Tên Số 1 (và cả Bài Không Tên Số 9, bài hát cùng chung số phận với nó).
Và thể hiện "Bài Không Tên Số 1" hay nhất có lẽ là ca sĩ Duy Quang
Xin đời sống cho tôi mượn tiếng
Xin cho cơn mê thêm dài một chuyến
Cuộc tình buông xuôi còn lưu luyến
Còn đắng cay còn hận còn đau
Có lẽ là chàng trai ấy đã trải qua hết tất thảy những cung bậc của tình yêu, cả niềm vui, hạnh phúc và cả nỗi buồn cùng sự đau đớn đớn đến khôn cùng nên mới thốt lên rằng: “Xin đời sống cho tôi mượn tiếng/ Xin cho cơn mê thêm dài một chuyến” - Cuộc đời vốn dĩ khó đoán, khó lường, những tưởng đã bắt gặp được hạnh phúc, bắt gặp được định mệnh của đời mình thì bỗng chốc lại biến tan khiến cho người ta hoang mang, chơi vơi và không thể nào chấp nhận được.
Mời quý vị nghe lại ca khúc "Bài Không Tên Số 1" Trình bày: Duy Quang
Bấm vào giữa hình trên để nghe "Bài Không Tên Số 1" Trình bày: Duy Quang
Cuộc tình đó, anh biết rằng đã hết, đã đến lúc phải “buông xuôi” nhưng anh lại không thể nào đành lòng. Vì những niềm vui, những hạnh phúc mà anh vừa mới cảm nhận được chỉ mới đây thôi, vẫn còn xung quanh đây mà - tại sao nỗi buồn, sự đắng cay lại ùa đến nhanh như thế, để cho đến bây giờ anh vẫn đang “còn đắng cay còn hận còn đau”.
Cô gái ấy, người mà anh yêu thương - “Em giờ đã xa xăm rồi đó” - nhưng cô đi cô có biết đâu rằng nơi đây “chắc vẫn còn lệ ứa”, nơi đây vẫn còn anh u buồn lang thang “trong mưa mà nhung nhớ” - “một thoáng thương vay cho đời say”
Em giờ đã xa xăm rồi đó
Nơi em đi chắc vẫn còn lệ ứa
Chiều nay trong mưa mà nhung nhớ
Một thoáng thương vay cho đời say
Cuộc tình ngày đó đã theo mùa Xuân đó
Cuộc đời này đây đã chôn vơi ở đây
Ước cho nhiều tuổi xanh trở về đâu
Theo ngày tháng tàn tình yêu cũng héo tàn
Cuộc tình đó, của anh và cô, giờ đây đã mãi mãi đi “theo mùa Xuân đó”, cuộc đời anh dường như cũng đã úa tàn vào giây phút mà cô bước đi. Những mộng ước lứa đôi, những niềm vui, niềm hạnh phúc mà anh từng có giờ đã mãi mãi, mãi mãi nằm lại trong quá khứ của dĩ vãng xa xôi đó. Ngày đó, anh “ước cho nhiều”, để hôm nay đây lại không biết “tuổi xanh trở về đâu”. Tình yêu mà anh đã từng tôn thờ, đã từng đắm chìm ấy giờ đã héo tàn theo từng ngày, từng tháng trôi đi. Giờ đây trong anh chỉ còn lại nỗi nhớ vô cùng, nỗi buồn da diết và sự cô đơn đến cùng cực.
Nhưng cho dù vậy đi chăng nữa thì anh cũng mong rằng, nếu một ngày kia vô tình được gặp lại cô - người mà đã từng là của anh trong quá khứ ấy, anh sẽ được nhìn thấy trên môi cô một nụ cười rạng rỡ, “một bờ mi cong”, một “vùng tóc nhớ” - để cho anh có thể thấy lại thêm một lần nữa tình yêu đẹp của những tháng ngày cũ, và cũng để cho anh được “sống thêm thêm lần trẻ thơ”.
Mai đời có cho tôi gặp gỡ
Xin cho đôi môi em cười rạng rỡ
Một bờ mi cong vùng tóc nhớ
Để sống thêm thêm lần trẻ thơ
Mời quý vị nghe lại ca khúc "Bài Không Tên Số 1" Trình bày: Lệ Quyên
Bấm vào giữa hình trên để nghe "Bài Không Tên Số 1" Trình bày: Lệ Quyên
Những oán hờn, trách móc giờ đây đã nằm lại trong quá khứ. Anh hiểu rằng tình yêu đến và đi là một lẽ thường tình, là hai người xa lạ “có duyên nhưng không phận”. Dù rằng trong lòng anh vẫn không thể nào nguôi ngoai đi nỗi buồn, nỗi nhớ thương và sự luyến tiếc nhưng anh cũng biết rằng mọi sự sẽ không thể nào đổi thay chỉ vì những điều đó. Thôi thì học cách chấp nhận, cũng cầu chúc cho người anh thương cả cuộc đời sẽ hạnh phúc, sẽ luôn nở nụ cười trên môi - như vậy, lòng anh cũng sẽ được an ủi thêm đôi phần.
Chúng ta không thể nào phủ nhận sự tuyệt ở Bài Không Tên Số 1 của nhạc sĩ Vũ Thành An được, vì nó thực sự là một bài hát rất hay. Tình ca luôn là một điều gì đó không thể chối từ trong cuộc sống của chúng ta. Nhờ có chúng, những xúc cảm trong cuộc sống của chúng ta dường như lại càng trở nên phong phú hơn, tuyệt vời hơn từng ngày, từng giờ…
"Bài Không Tên Số 9" được nhạc sĩ Vũ Thành An cho rằng người hát hay nhất, truyền tải được đầy đủ cảm xúc chính là ca sĩ Vũ Khanh!
Ngày đến mang tin buồn
Thời gian theo về nguồn
Giọt nắng lóe trong đầu
Bàn tay trơ đốt khâu
Một ngày mới đến, ngày mới sẽ đem đến cho con người ta một cái mới, nhưng cái mới ấy không hẳn là niềm vui. Như là chàng trai trong Bài Không Tên Số 9 vậy. Ngày mới đến, ai cũng muốn có những điều mới lạ, những niềm vui mới, nhưng cái gọi là tương lai đâu ai có thể đoán trước được, ngày mới của chàng trai ấy bắt đầu bằng một tin buồn. Và nỗi buồn lại cứ sống mãi trong tâm tưởng của anh dẫu cho từng ngày, từng ngày đã trôi qua.
Nỗi u buồn, sự cô đơn cứ thế quấn lấy anh, ngày này qua tháng khác - “lệ ứa ra hai hàng/ lệ thương thân đã tràn”. Nỗi đau buồn ấy dường như đối với anh là một nỗi đau buồn không bao giờ có thể nguôi ngoai. Thế nhưng cho dù cứ mãi đau buồn, cứ mãi xót xa thì tất cả cũng đã muộn, cũng đã qua hết - cả tình yêu ấy, và nỗi đau này trong tương lai có thể anh sẽ không thể nào quên, nhưng sự thật thì chúng đều đã qua.
Lệ ứa ra hai hàng
Lệ thương thân đã tràn
Nghìn xót xa cũng muộn
Rồi mai sau nhớ lần đầu
Mình yêu nhau có thương nhau?
Mình cho nhau nỗi đớn đau
Chợt yêu nhau đã xa nhau
Chợt xa nhau đã quên nhau
Mời quý vị nghe lại ca khúc "Bài Không Tên Số 9" Trình bày: Vũ Khanh
Bấm vào giữa hình trên để nghe "Bài Không Tên Số 9" Trình bày: Vũ Khanh
Nhưng có lẽ vì anh quá yêu thương, quá kỳ vọng, quá ước mong về một tương lai sáng tươi sẽ có hai người, nên khi nó bất chợt rời xa anh không thể nào chấp nhận được, cũng không thích ứng được… Anh và cô đã từng bên nhau rất hạnh phúc, thương nhau vô vàn, nhưng giờ đây thứ họ dành cho nhau đã trở thành là “nỗi đớn đau”. Tình yêu chợt đến, cũng chợt đi, hai người bên nhau, rồi xa nhau, và cũng quên nhau, mọi thứ đều quá nhanh khiến cho anh không thể nào lường trước được. Có thể là do anh đã quá mơ mộng vào tình yêu đó, anh tưởng rằng tình yêu đó là chân thành, là định mệnh của cuộc đời mình, nhưng chưa kịp vui mừng thì anh lại bàng hoàng nhận ra rằng đó chẳng còn là một tình yêu vẹn nguyên nữa rồi.
Thôi đó em xa rồi
Nước mắt rơi qua đời
Chìm trong một cơn mê thôi
Chìm trong một cơn mê thôi
Người con gái ấy, đã rời xa khỏi cuộc đời anh, để lại nơi đây mình anh, chỉ một mình anh cùng với giọt “nước mắt rơi qua đời”, và đắm chìm mãi “trong một cơn mê thôi” - trong cơn mê ấy là cuộc tình của hai người, là niềm vui, niềm hạnh phúc của những lúc còn bên nhau, và cả những mộng tưởng về cuộc đời trong tương lai,... và có cả nỗi đớn đau không nguôi khi tình yêu đó đã vỡ tan tành theo gió mây, nó tan biến đi không một dấu vết khiến cho anh lại càng chới với, càng hoang mang và càng thêm phần xót xa.
Tình yêu ấy, anh đã dùng cả tấm lòng, cả con tim để dưỡng nuôi và cả những khát khao vô bờ để đưa nó lên đỉnh điểm hạnh phúc của cuộc đời. Thế nhưng anh không hề tưởng tượng trước được là bao nhiêu tình cảm mà anh gửi trao chỉ để đổi lấy “là lần lìa xa mãi nhau”, là nỗi đớn đau và xót xa vô bờ như ngày hôm nay.
Ngày nuôi tình yêu lớn dậy
Đêm đắp khao khát lên đầy
Một lần đã trót cho nhau
Là lần lìa xa mãi nhau
Đâu biết có nắng trong đầu
Đâu biết môi thắm sẽ nhầu
Một đời cầy xới nỗi sầu
Một đời vun xới niềm đau
Mời quý vị nghe lại ca khúc "Bài Không Tên Số 9" Trình bày: Lệ Quyên
Bấm vào giữa hình trên để nghe "Bài Không Tên Số 9" Trình bày: Lệ Quyên
Tất cả những điều đó anh đâu thể biết trước, anh “đâu biết có nắng trong đầu” và cũng “đâu biết môi thắm sẽ nhầu”. Anh cứ tin thôi, mãi miết tin vào tình yêu của mình, rồi mơ ước về một cái kết viên mãn, một tương lai tuyệt vời ngập tràn niềm vui và hạnh phúc. Nhưng cuộc đời anh giờ đây, từ giờ phút mà người cất bước đi, có lẽ anh sẽ phải “một đời cầy xới nỗi sầu” và “một đời vun xới niềm đau”.
Tình yêu là một điều diệu kỳ tồn tại trên thế gian này, có lẽ không ai phủ nhận điều đó, cả nhạc sĩ Vũ Thành An cũng vậy. Qua tình yêu của chàng trai trong Bài Không Tên Số 9 ta có thể hiểu hơn được điều đó, nó mang lại cho chàng trai niềm vui, hạnh phúc, niềm tin và cả những ước mơ màu hồng - những cảm xúc ấy đã làm cho chàng trai đắm chìm trong mộng tưởng của chính mình mà không thể trực tiếp nhìn vào hiện thực được mà cứ mãi đớn đau khi nó tan biến đi - khi chàng trai hiểu rằng hai từ diệu kỳ để chỉ tình yêu là tại vì nó không chỉ mang đến cho con người ta hạnh phúc mà còn mang đến cho họ những nỗi đớn đau cùng cực thì đã quá đỗi muộn màng, anh không thể nào thoát ra nỗi đớn đau ấy được nữa… Thế thôi cũng đành cùng nhau chung sống suốt đời về sau, đớn đau thì đớn đau, đớn đau để biết, để nhớ rằng ta đã từng có một tình yêu chân thành bằng cả con tim.