Ngày Đó Chúng Mình có thể nói chính xác nó là một “bom tấn” trong hàng chục “bom tấn” mà nhạc sĩ Phạm Duy đã sáng tác khi đắm chìm trong mối tình 10 năm ngoài hôn nhân với Lệ Lan - “mối tình cao thượng” của đời ông, mà theo lời ông nói: “Tôi đi tìm và tôi đã gặp tình yêu. Tôi không lẩn tránh nó dù biết không giữ được nó suốt đời”.
Phạm Duy đã không bỏ lỡ bất cứ dịp nào trong các hồi tưởng để nhắc tới và vinh danh Nàng Thơ 16 tuổi của ông, người đã viết cho Phạm Duy vài trăm bài thơ, và cũng khiến cho ông có được cảm hứng để tạo nên mấy chục bản tình ca đẹp nhất cho Tân nhạc Việt Nam.
Khi nhắc về Lệ Lan, ông cũng đã nói: "Tôi yêu người phụ nữ ấy lắm. Trong gia tài các nhạc phẩm của tôi, tôi dành tặng bà ấy 40 bài hát. Có 3 bài hát đánh đấu thời điểm tôi yêu, tôi xa và tôi quên bà ấy là Ngày Đó Chúng Mình, Ngàn Trùng Xa Cách và Chỉ Chừng Đó Thôi"
Tấm ảnh hiếm hoi nhạc sĩ Phạm Duy và Lệ Lan
Như lời của nhạc sĩ thì Ngày Đó Chúng Mình chính là cột mốc đầu tiên đánh dấu thời điểm mà ông bắt đầu bước vào cuộc tình tâm hồn 10 năm ấy. Bài hát được ông sáng tác vào năm 1959 tại Sài Gòn và đến tận bây giờ, nó luôn là một bản tình ca cực kỳ ngọt ngào.
Ngày đó có em đi nhẹ vào đờ
Và mang theo trăng sao - đến với lời thơ nuối
Lời nhạc mở đầu một cách nhẹ nhàng và êm đềm như suối trong đang miệt mài chảy qua tâm hồn của những người yêu nhạc. Cũng như những lời nhạc ấy cô gái nhẹ nhàng đi “vào đời” của chàng nhạc sĩ “và mang theo trăng sao - đến với lời thơ nuối”.
Cả tâm hồn anh đã ngập tràn hình bóng của cô, và những rung động, những xúc cảm của tuổi trẻ dường như đã sống lại trong anh. Anh không thể ngừng “mơ lại mộng ngời”, giấc mộng được cùng người anh yêu “se tơ kết tóc” rồi “giam em vào lòng thôi”.
Ngày đó có anh mơ lại mộng ngời
Và se tơ kết tóc - giam em vào lòng thôi
Mời quý vị nghe lại ca khúc “Ngày Đó Chúng Minh” Trình bày: Thái Thanh (Thu âm trước 1975)
Bấm vào giữa hình trên để nghe “Ngày Đó Chúng Mình” Trình bày: Thái Thanh
Mời quý vị nghe lại ca khúc “Ngày Đó Chúng Minh” Trình bày: Duy Trác (Thu âm trước 1975)
Bấm vào giữa hình trên để nghe “Ngày Đó Chúng Mình” Trình bày: Duy Trác
Rồi nàng làm thơ, chàng thì sáng tác. Hai người cùng nhau hòa quyện tâm hồn trong “mối tình thơ nhạc” - họ cùng “ca vui tiếng hát với đường dài”, cùng “gâm kẽ tiếng thơ, khơi mạch sầu lơi”. Mối tình ấy đã vượt ra xa khỏi sự mong đợi của cả người trong cuộc, dù biết là sai trái vì chàng lúc ấy đã có một gia đình đề huề, còn nàng lại là một tâm hồn trẻ đầy trong trắng và thơ ngây. Nhưng tình yêu ấy đã làm cho họ “đã quyết trói đời người” bằng đôi môi ngọt ngào và bằng “những cánh tay đan vòng tình ái”.
Ngày đôi ta ca vui tiếng hát với đường dài
Ngâm kẽ tiếng thơ, khơi mạch sầu lơi
Ngày đôi môi đôi môi đã quyết trói đời người
ôi những cánh tay đan vòng tình ái
Ngày đó có ta mơ được trọn đời
Tình vươn vai lên khơi - tới chín trời mây khói
Ngày đó có say duyên vượt biển ngoài
Trùng dương ơi! Giữ kín cho lâu đài tình đôi
Rồi tình yêu ấy càng ngày càng lớn lên trong tâm hồn họ, khiến cho họ muốn quên hết những rào cản trong cuộc đời mà bước đến bên nhau. Họ mơ giấc mơ được cùng đi bên nhau, đi bên nhau đến trọn đời trọn kiếp, muốn tình yêu của họ được “vươn vai lên khơi - tới chín trời mây khói”. Nhưng tiếc nuối thay, dù tình yêu ấy có dạt dào như sóng trào ngoài biển cả, có làm cho họ đắm say đến quên hết sự đời, thì đó cũng chỉ là mối tình “vượt biển ngoài”, là một mối tình sai trái. Nên “Trùng dương ơi! Giữ kín cho lâu đài tình đôi”, họ sẽ yêu nhau trong bí mật, trong “bóng tối”, yêu nhau bằng tâm hồn, bằng suy nghĩ, bằng mộng ước… một mối tình mà dường như chưa từng có ở trên đời.
Vì nhạc sĩ biết rằng, sẽ có một ngày “em ra khỏi đời rồi”, cô sẽ rời đi mang theo cả tâm hồn anh như là “trăng sao chết cuối trời u tối”. Lúc đó anh sẽ như một con người đang lạc lối trong tình yêu thơ nhạc của chính mình mà “mê mải tìm lời”, anh tìm kiếm trong hoang mang, trong vô vọng, “trong đêm rách rưới” chỉ còn lại mình anh với “cơn mơ nào lẻ loi?”
Ngày đó có em ra khỏi đời rồi
Và mang theo trăng sao chết cuối trời u tối
Ngày đó có anh mê mải tìm lời
Tìm trong đêm rách rưới - cơn mơ nào lẻ loi?
Ngày đôi ta chôn với tiếng hát đã lạc loài
Chôn kín tiếng thơ rơi, ngậm ngùi rơi
Ngày đôi môi thương môi đã xé nát nụ cười
Ôi những cánh tay ngỡ ngàng tả tơi
Ngày đó, ngày khi cô rời đi cuộc tình “âm thầm” của họ cũng sẽ bị chôn vùi mãi mãi, “chôn với tiếng hát đã lạc loài”, với “tiếng thơ rơi, ngậm ngùi rơi”. Ngày tình yêu hết, đời có ai biết? Hay chăng chỉ còn lại mình anh, người nhạc sĩ si tình cùng với “đôi môi thương” giờ đây “đã xé nát nụ cười” khi xưa, như là đang xé nát tan tành cõi lòng đớn đau của anh. Nhưng còn gì hơn, anh phải chấp nhận hiện thực phũ phàng thôi, rằng anh không có đủ can đảm để vượt qua tất cả rào cản của gia đình, của xã hội và của chính bản thân mình. Anh cũng không muốn xé nát tâm hồn, sự trinh nguyên của “tình yêu” - cô gái mang đến cho ông những cảm xúc đẹp nhất của cuộc đời. Anh mong cô sẽ có được một hạnh phúc xứng đáng với mình, hơn là anh. Dù rằng thứ anh nhận được là một tâm hồn tan vỡ, là “ những cánh tay ngỡ ngàng tả tơi”.
Mời quý vị nghe lại ca khúc “Ngày Đó Chúng Mình” Trình bày: Khánh Ly (thu âm trước 1975)
Bấm vào giữa hình trên để nghe “Ngày Đó Chúng Mình” Trình bày: Khánh Ly
Và có lẽ, ngày đó anh sẽ “bơ vơ lạc về trời” mà “tìm trên mây xa khơi - có áo dài khăn cưới”, mà tìm về những mộng ước ngày xưa. Rồi lại nhìn vào hiện thực đau lòng, hiện thực chỉ còn lại một mình anh và những kỷ niệm của ngày xưa cũ, rồi lại xót xa mà gọi “trùng dương ơi!”. Biết rằng “Có xót xa cũng hoài mà thôi” nhưng con tim ấy làm sao có thể ngăn được những cảm xúc trong tình yêu?
Ngày đó có bơ vơ lạc về trời
Tìm trên mây xa khơi - có áo dài khăn cưới
Ngày đó có kêu lên gọi hồn người
Trùng dương ơi! Có xót xa cũng hoài mà thôi!
Ngay từ khi bắt đầu nhạc sĩ Phạm Duy đã biết trước rằng mối tình này với người tình thơ nhạc Lệ Lan sẽ có ngày kết thúc. Từ trong những lời nhạc ông đã tỏ rõ những dự cảm của chính mình, nhưng vì những xúc cảm mà cô mang lại cho ông vô cùng tuyệt vời nên ông cũng chấp nhận dấn thân vào nó. Ông cũng không thể nào ngờ nó lại kéo dài tận đến 10 sau đó, điều này đã vượt ngoài cả sự mong đợi của ông. Có lẽ giờ này, khi đã về bên kia thế giới, ông đã không còn luyến tiếc gì nữa, vì mối tình Ngày Đó Chúng Mình ấy với ông đã trọn vẹn, cả trong tâm hồn lẫn trong âm nhạc của chính mình.
Lối Cũ biên soạn